Terapija antraksa
02/07/2012
Antraks je akutna kontagiozna infektivna bolest iz grupe zoonoza koju uzrokuje Bacillus anthracis. Radi se o Gram negativnoj aerobnoj bakteriji koja na vazduhu stvara vrlo otporne spore. Virulencija bacila ostvaruje se pomoću tri vrste egzotoksina :
Edemski toksin – izaziva edem.
Letalni toksin – izaziva nekrozu tkiva.
Kapsularni materijal.
Čovek se može inficirati:
- Direktnim kontaktom – sa obolelom životinjom odnosno materijalom uzetim od nje (koža, meso, kosti).
- Preko zemljišta – inficiranog sporama usled neadekvatnog postupka sa uginulim životinjama.
- Preko vazduha – naročito kada se u vazduhu rasprše dlačice i bacili.
- Preko hrane – dosta retko.
- Interhumani prenos – izuzetno retko.
- Povećanom riziku da obole izloženi su:
- Seosko stanovništvo – najčešće leti zbog najvećeg obima poljskih radova i kontakta sa stokom.
- Zanatlije – Kožari, ćurčije, krznari, vunovlačari, četkari i dr. koji imaju kontakta sa ostacima životinja.
- Tekstilni radnici – Posebno u pripremnim i početnim fazama izrade tkanine (češljanje, grebanje vune).
KLINIČKA SLIKA
I – SPOLJAŠNJI (KOŽNI) ANTRAKS
- Maligna pustula – Najčešća forma bolesti. Nakon inkubacije od 1-3 dana javljaju se:
– Na šakama ređe na licu javljaju se redom makula, papula, vezikula, fenomena kokarde i krusta koja otpada posle više od 20 dana. Može se javiti i veći broj promena. Kožne promenene su praćene:
– Okolnim edemom i svrabom,
– Limfagitisom i regionalni lmnfadenitisom.
2. Maligna pustula sa edemom
– Razvoj pustule na licu i vratu prati edem okolnog i dubokih tkiva.
Otok je bled, bezbolan, nejasno ograničen, brzo napreduje i konpresijom može ugroziti disanje.
3. Maligni edem
– Edem na licu bez razvoja kožnih manifestacija. Ulazno mesto je najčešće konjuktiva oka.
Sve opisane oblike spoljašnjeg antraksa prati pojava opštih simptoma (Povišena temperatura, Jeza, Drhtavica, Malaksalost, Gubitak apetita,Glavobolja).
II – UNUTRAŠNJI ANTRAKS
- Respiratorna forma
Nakon kratke inkubacije javlja se:
– Malaksalost
– Mialgije
– Povišena T
– Neproduktivni kašalj
– Umor
– Prekordijalni pritisak
Nakon 2-4 dana poboljšanje, a zatim vrlo brzo
– Dispneja
– Pleuralne efuzije
-Cijanoza
– Septični šok
-Respiratorni distres
– Smrt.
- Gastrointestinalna forma – Nastaje posle inkubacije od 2-7 dana i ima dve kliničke prezentacije:
Abominalna forma – Nespecifične abdominalne tegobe koje progrediraju u sliku trbušne drame
sa:
– Krvavim prolivima
– Hematemezom
– Razvojem ascitesa
– Generalizacijom infekcije
– Toksemijom
– Fatalnim ishodom.
- Orofaringealna forma – Karakteriše se:
– Edemom i nekrozom tkiva u vratnom delu GIT-a
– Otok vrata
– Limfadenopatija
– Kompresija okolnih disajnih struktura
– Brz letalni ishod.
- Antraksna sepsa
– Nastaje iz viscelarne (retko iz kožne) forme bolesti.
– Teški opšti poremećaji
– Hemoragični meningitis (kliničke manifestacije vezane za bolest nervnog sistema.)
– Smrt – Ishod bolesti je najčešće fatalan
LEČENJE
- Penicilin – parenteralno 4-20 miliona IJ.
- Traheotomija – kod kompresije disajnih puteva
- Kortikosteroidi – kod velikih edema i meningitisa
- Reanimacija i simptomatska terapija.
- Obavezno jačanje i detoksikacija organizma uz PRIMED 13
PREVENCIJA
I – SEOSKI ANTRAKS
1. Obavezna vakcinacija stoke
2. Adekvatan postupak sa leševima uginulih životinja
3. Sprečavanje klanja i upotrebe mesa obolelih životinja.
II – INDUSTRISKI ANTRAKS
1. Mere zaštite na radu
– Dezinfekcija potencijalno infektivnog materijala (masnom sodom).
– Adekvatna higijena i ventilacija prostorija.
– Nošenje zaštitne odeće, rukavice i naočara.
– Vakcinacija izloženih radnika
2. Zdravstveno prosvećenje radnika.
